Erzincan'da Araç Sahibi Yok, Hisse Sahibi Var

Erzincan'da Şehiriçi Ulaşım Hizmeti Veren Kooperatifte Türkiye'nin Birçok İlinden Farklı Olarak Araç Sahibi Bulunmuyor. Erzincan Esnafı İse Artıları Fazla Olan Sistemden Genel Olarak Memnun.

Otokar ile Türkiye Turu projemiz kapsamında uğrak illerimizden biri de Erzincan oldu. Erzincan Kentiçi Ulaşım Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Albayrak ile görüşerek uyguladıkları sistemin ayrıntılarını ve yaşadıkları sorunları sizlere aktarıyoruz.

Sizi tanıyabilir miyiz? Sektör ile tanışmanız nasıl oldu?

Erzincan Kemah 1968 doğumluyum. Yaklaşık 15 yıldır Erzincan'da ikamet ediyordum. Daha öncesinde köy minibüsçülüğü yapıyordum. Yaklaşık 23 yıldır sektörün içerisindeyim. Erzincan'da bulunan bütün ticari minibüs hatlarının durak mümessilleriyle bir çalışma başlatıldı. Bir araştırma değerlendirme komisyonu kuruldu. Burada görev aldık. Bu yapı içine girmemiz oradan başladı. Kooperatifin kurucular kurulunda yer aldım. Sonrasında yapılan genel kuruldan da çok şükür başarıyla çıktık ve yönetimimiz tekrar yetki aldı. Çalışmalarımıza devam ediyoruz.

BU SİSTEMDE DENETİM DAHA KOLAY VE ETKİLİ

Kooperatif yapısına değinirsek; kooperatif nasıl kuruldu ve nasıl işliyor?

Biz de Türkiye'de olmayan bir sistem var. Diğer illerde araç sahipliği sistemi var. Ama biz sisteme geçiş esasında bu araçların toptan alımıyla alakalı bazı sıkıntıları ön gördüğümüzden araç sahipliği sistemin çok uygun görmedik. Aynı anda 180 kişinin kredi kullanması çok zor bir durumdu. Dolayısıyla araçların alımıyla ilgili kurumsal manada kooperatif adına kredi kullandık. Kooperatifimiz bu şekilde kurulmuş oldu. Elbette uyguladığımız sistemin artı ve eksileri var. Denetim mekanizmasının çalıştırılmasıyla alakalı, "araç sahipliği" sistemiyle bizim uyguladığımız sistemi karşılaştırdığımız zaman; denetimin daha kolay ve etkili olduğunu düşünüyoruz. Biz de herkes çalışan. SSK'lı olarak gözüküyorlar. Herkese aynı perspektiften baktığımız için biraz daha kolaylaşıyor işimiz.

Şu anda kaç üyeniz var?

Üye sayımız 192. Kooperatif kurulurken şehiriçi hizmet veren 180 minibüsçümüzün dışında belediyenin de ortaklığı var. Çeşitli illerde minibüs veya otobüslerin farklı grupların birleşmesiyle kolektif bir yapının oluşacağı zaman izlenen yolda; koltuk sayısı, oturan yolcu sayısı göz önüne alınarak belirleniyor. Bunlara pay edilen hisseler ona göre belirleniyor. Dolayısıyla bu hesaba göre Erzincan Belediyesi'nin 22 hisseye yani %8 gibi bir orana sahip olması gerekiyordu. Ama Erzincan Belediyesi şu anda %20 gibi bir orana sahip. Doğru bir uygulama değil bence. Belediyenin emri olduğu için bu konuda pek fazla bir şey yapamadık. Kooperatifin ilk kurulduğu dönemde  her kafadan farklı bir ses çıkıyordu. Üyeler arasında bir kopukluk vardı. Belediye bu durumu çok güzel kullandı ve karlı çıktı diye düşünüyoruz.

Peki, sistem nasıl işliyor?

Araç sahipliği sistemi olmadığı için biz de herkes şoför. Üyelerimiz arasından da şoförlük yapan var ama çoğunluk dışarıdan. Sistemi başlatırken minibüs duraklarında kiracılar vardı. Mal sahibi dışında mağdur olmasınlar diye kiracı ve şoförlere de öncelik verdik. Böylece oluşabilecek mağduriyetleri engelledik.

Çalışma koşullarına değinirsek, kaç araç üzerinden çalışıyorsunuz?

60 tane aracımız var. 59 tane arcı sürekli çalıştırıyoruz. Araçlarımızın 5 tanesi 9 metrelik Doruk, 55 tane ise Sultan. Doruk'lar engellilere yönelik. 1 tane aracı da yedekte bekletiyoruz ve kaza, reklam giydirme işleri için kullanıyoruz.

Ücretler konusuna değinirsek. Mesafeye göre mi ücret uygulamanız var mı?

Sadece 'Ekşi Su Mesire Alanı' denilen bir yer var. Oraya ücretimiz farklı ama bunun dışındaki bütün hatlarımızda aynı ücret tarifesiyle çalışıyoruz. Önceleri bazı hatlarda aktarma vardı. Okulların açılmasıyla beraber bütün hatlarda aktarmayı mümkün hale getirdik. Yolcu 30 dakika içerisinde hangi hatta binerse binsin ücret ödemeyecek.

ARAÇLARDA HEM PARA HEM DE KART GEÇERLİ

Kartlı sistemde nasıl bir uygulama içindesiniz?

Erzincan'da normal kartların dışında araç içinde şoför kartları var. Yolcularımız parayla da seyahat edebilirler. Yani hem kartlı hem paralı bir şekilde hizmet veriyoruz. İlk olarak kart ücreti 5 TL ve dolum olarak belirlendi. Bir de şunu belirtmek istiyorum; öğrencilerimiz 60 TL'ye bir aylık sınırsız kullanabilirler. 30 gün sınır tanımadan istediği hatta yolculuk yapabilirler. Erzincan coğrafi açıdan çok geniş bir alana sahip değil. Mesafeler kısa olduğu için de öğrenciler yürüyebiliyor. Biz dedik ki; öğrencilerin araçlarımızı daha sık kullanmaların sağlayalım. Vatandaş yürümesin, aracımıza binsin. Aylık 60 TL tarifesini bir kampanya olarak düzenledik. Eğer başarı sağlarsak bunun süresini uzatacağız ve devam edecek. İnşallah bu uygulamadan biz de yolcu da memnun kalır.

BÜTÜN ARAÇLARIMIZDA AYRINTILI GÜVENLİK KAMERASI SİSTEMİ VAR

Araçlarınızda güvenlik kamerası sistemi var. Bu sistem hakkında bilgi verir misiniz?

Bütün araçlarımızda güvenlik kamerası sistemi var. Şoför, çalışma usul ve esaslarına, esnaflık vasfına, hizmet erbabına uygun hareket ediyor mu etmiyor mu kamera sistemimizle tespit ediyoruz. Ayrıntılı kamera sistemiyle keyfi durumları ortadan kaldırıyoruz. Hem de asayiş olaylarında polisle beraber hareket ediyoruz. Onlara yardımcı oluyoruz. Güvenlik kameraları bu açıdan önemli bir hadisedir.

Mazotu kooperatif olarak alıyorsunuz. Bunda anlaştığınız bir firma var mı? Kazancınız oluyor mu?

Mazotu ihale ediyoruz. %10.3 gibi bir indirimle alıyoruz. Ayrıca kendi istasyonumuzu kurmayı düşünüyoruz. Bunun genel kurulda yetkisini aldık. Hem istasyon vasıflı hem de kendi araçlarımızın ikmaliyle alakalı bir yer bulmaya çalışıyoruz. Ama şu an aldığımız %10,3'lük indirim Türkiye ortalamasına göre çok iyi. Araçlarımızdaki sistem sayesinde ne kadar yakıt aldıklarını, kaç km gittiklerini görüyoruz.