ESHOT 70 Yaşında

Kuruluşunun 70’yılını kutlayan Türkiye’nin öncü kuruluşlarından ESHOT, bu süreçte birçok ilke imza atmayı başarmış. Türkiye’de İlk troleybüs ile ilk körüklü otobüs üretimini gerçekleştiren ESHOT, körüklü otobüs üretiminde 1991 yılına kadar üretim sürecinin içinde aktif şekilde yer almış.

ESHOT’un araç bakım ve onarım biriminin üretimin de katkısıyla en iyi bakım ve onarım birimi olarak bilindiğini belirten Araç Bakım Onarım Daire Başkanı İbrahim Yetmen, “hem kamu hem de özel sektör açısından birimimizin çok başarılı olduğu ifade ediliyor” dedi.

Beş atölye ile hizmet

Araç bakım onarımında beş atölye ile hizmet verdiklerini açıklayan Yetmen, “90 dönümlük bu alanda motor, şanzıman ve karoser aksamları ile ilgili ağır bakım hizmeti veriliyor.  Ayrıca bazı parçaların üretimi de burada yapılıyor. İnciraltı, Karşıyaka, Mersinli ve Buca Adatepe’de atölyelerimiz mevcut” dedi.

1150 araca hizmet

ESHOT’un bakım ve onarım bölümünün 334 değişik hat güzergahında günlük sefere çıkan 1150 araca, 890 personelle hizmet verdiğini belirten Yetmen, hedeflerinin hızlı, en ucuz maliyetle kaliteli bakım ve onarım hizmeti sunmak olduğunu söylüyor: Toplu ulaşım hizmeti verilen 21 ilçemiz var. Yerel seçimlerin ardından bu sayı 30’a çıkacak. Şu anda bile yaklaşık 10 bin 500 km yüzölçümünde bir alana hizmet sunulmakta, dünyanın sayılı kentlerinden İstanbul vilayetinin yüzölçümünün iki katı kadar bir alana hizmet veriyoruz. ESHOT filosundaki tüm otobüs bakım onarımlarını kendimiz yapıyoruz. Kauçuk ve metal esaslı çok sayıda yedek parçanın üretimini dahi yapabiliyoruz.”

Eskiyi at, yenisin al anlayışı içinde değiliz

Her arızada yeni bir parça almak yerine eskisini ‘nasıl tamir edebiliriz’ anlayışı ile hareket ettiklerini belirten İbrahim Yetmen, “Hem yönetici mühendis arkadaşlarımız, hem tekniker personelimiz ile bu çaba içindeyiz. ‘Eskiyi at, yeniyi al’ anlayışını kırmada bu ekip çalışması ile başarıldı. Bu bize çok büyük kazanç sağlıyor. Çünkü gelişen teknoloji ile birlikte elektronik parçaların ağırlığı arttı. Genelde elektronik parçalar, arıza yaptıktan sonra atılıp yenisi takılır. Ama biz arıza yapan parçayı bulup, tamir edebilecek düzeydeyiz. Örnek olarak bazı körüklü otobüslerin kapı kumanda sisteminde 6 bin lira değerinde elektronik parça var. Onun elektronik devreleri tamamen tahrip olmuyor, 15-20 liralık bir parçası içerde yanıyor. Biz onu buluyor ve tamir ediyoruz. Yenisinin maliyet fiyatının çok çok altında maliyetle bunu yapmayı başarıyoruz. Körüklü otobüslerimizin bütün körük üretimini de biz yapıyoruz. Bir otobüs körüğü 40-60 bin lira, biz onu 10/1 biri maliyetle üretiyoruz. Bugüne kadar hiç dışarıdan körük almadık. Ayrıca motorun komple reftikiye, krank taşlama, ana yatak barası, biyel kolu barası işlemlerini, yakıt pompası ve enjektör ayarlarını da yapıyoruz. Klima sistemlerinde, motorlarda, diferansiyel, şanzıman, süspansiyon sistemi, kapılar, fren sistemi, ön düzen ayarları gibi tüm araç aksamlarının bakımlarında güncel teknoloji takip edilerek sürekli gelişme kaydediliyor. Amaç iyi kalitede ve ucuza yapmak” dedi.

Otomatik şanzıman bakım ve onarımda iyiyiz

Otomatik şanzımanla ilk tanışmalarının 1993 yılında olduğunu belirten İbrahim Yetmen, “O yıl Makedonya’dan 300 solo otobüs alındı ve il kez otomatik şanzımanlı araçlarla tanıştık. Hiç bakım ve onarım tecrübemiz yokken, personelimize Almanya’dan gelen uzmanlar eşliğinde eğitimler verildi. Hemen 6 ay içinde tüm bakımlarını öğrendik ve 20 yıldır otomatik şanzıman bakım ve onarımını başarıyla yapmaktayız, bu konuda Türküyede en iyiler arasındayız” dedi.

Eğitimli personelle kaliteli hizmet

İbrahim Yetmen, bakım onarım personelinin meslek lisesi mezunu olmasına dikkat ettiklerini belirterek; “Teknik personelin tamamı ustalık belgesine sahip. Araç bakım onarımın her kademesinde motor meslek lisesi çıkışlı personeli çalıştırabiliyoruz, camcı, akü bakımcısı dahi olabiliyorlar. Bu hem hizmet kalitesini artırıyor, hem de bizlere güven veriyor” dedi.

Pompa test cihazı alacağız

2014 yılında yapacakları çalışmalar hakkında da bilgi veren Yetmen, “700-800 bin TL civarında maliyetli bir pompa test cihazı almayı planlıyoruz. Fren test cihazımızda araçları yıllık teknik muayeneye göndermeden fren testlerini ve diğer bakımlarını yapıyoruz. Tüm atelyelerimizde yılın 365 günü 7/24 hizmet veriyoruz” dedi.

Belediyelere örnek oluyoruz

Birçok il belediyesine de örnek olduklarını da anlatan İbrahim Yetmen, “Zaman zaman bizi ziyaret ederek işleyişle ilgili bilgiler alıyorlar. Hatta bazı belediyeler bizim elektronik devrelerle ilgili çözümlemelerimizi beğenerek kendileri de uyguladılar” dedi.

71 aracı hibe ettik

Filolara yeni araç katılımı oldukça, eski araçları elden çıkardıklarını da belirten Yetmen, “20 yaşına gelmiş araçlarımızı revizyondan geçirerek İzmir’in çevre ilçeleri ve Anadolu’nun bazı belediyelerine hibe şeklinde veriyoruz. Bugüne kadar 73 aracı bu şekilde hibe ettik. Bu sayı giderek artacak” diye konuştu.

Tedarikçiler bize katkı sağlıyor

İbrahim Yetmen, tedarikçilerin garanti kapsamı süresince atölyelerinde oluşturdukları merkezde hizmet vermesinin çok büyük katkılar sağladığına dikkat çekti: Bir kere garanti ile bir süreç kaybı yaşamıyoruz, çok hızlı müdahale ediyorlar. Şu anda 300 aracın aynı marka olmasının büyük bir memnuniyeti var. Bizim burada avantajımız şu oldu; motorları, teknolojik yapıları filodaki araçlarla uyum sağladı.”

Engelliye yüzde 70 uyum

Filodaki araçların yüzde 70’inin engelli taşımaya uygun olduğu bilgisini veren Yetmen, “Bazı araçlarımızda biz aracın yüzde 5’i gibi bir maliyetle asansörlü platform monte ederek engelli taşımaya uygun hale getirdik” dedi.

Yolcu memnuniyeti arttı

Filodaki yenileme ve bakım onarım da sağlanan gelişmelerle birlikte yolcu memnuniyetinin de arttığına belirten Yetmen, “Bize gelen şikayetler giderek azaldı. Yolcu konforlu bir araca binmekten dolayı çok mutlu. Yolda kalma ve klima arızaları çok azaldı” diye konuştu.

Elektrikli otobüsler çok ilgimizi çekiyor

Araç üretiminde değişen teknoloji ve yakıt sistemlerini de yakından takip ettiklerini açıklayan İbrahim Yetmen, en çok ilgi duydukları teknolojinin ise elektrikli otobüsler olduğunu ifade ediyor: CNG’li otobüsler yaygınlaşıyor ama sonuçta CNG’de fosil bir yakıt. Şu anda elektrikli otobüsleri çok yakından takip ediyoruz. Burada iki kriter var. Birincisi menzil (şarjdan sonra yapılabilen kilometre) ve ilk alım maliyeti. Bunların daha iyi şartlara gelmesini bekliyoruz. Üreticilerin elektrikli otobüs kullanımına yönelik veya eski araçların bu sisteme dönüşümüne yönelik çalışmaları ilgimizi çekiyor” diye konuştu.

Periyodik bakım ve yakıt ekonomisine odaklandık

İbrahim Yetmen, çalışmalarında önceliği periyodik bakımları ve yakıt ekonomisini daha da geliştirmeye verdiklerini belirterek, “Periyodik bakımlara önem veriyoruz. Bir aracın servise geldiğinde a’dan z’ye her şeyini gözden geçirip eksikliklerini tamamlamak istiyoruz. Bu alanda çok daha etkin olmak amacındayız. Ayrıca yakıt ekonomisini sağlayacak her türlü önlemi alma gayreti içindeyiz. Yıllık 150 milyon TL civarında bir yakıt tüketimimiz var. Yüzde 1’lik bir iyileşme 1.5 milyon TL tasarruf sağlamamıza katkı yapacak.

Hızlı motor onarımı

Otobüslerin bazı motor arızalarında, kapaklar sökülüp, piston, sekman, gömlek değişimi yoluyla motor inmeden yapılan onarımlarda da “işlem hızı ve onarım kalitesi olarak çok iyiyiz” dedi. 

Avenue araçlardan memnunuz

İbrahim Yetmen, 300 Avenue’nun yakıt ekonomisinde sağladığı işletme avantajlarından kendilerinin, teknolojik düzeyinden şoförlerin, konforundan da yolcuların memnuniyet duyduğunu ifade ediyor: Filomuza 300 Temsa Avenue aldık. En üst teknolojiye sahip, yakıt ekonomisi sağlayan ve çok iyi satış sonrası hizmet verilmesi bizleri çok memnun ediyor.

Şoförlerimiz Avenue’nun görüş açısının genişliği, her donanımın iyi çalışması, kışın daha rahat ve konforlu olmasından dolayı mutlular. Aracın çekişi de yüksek.

Avenue araçların yakıt tüketimi ile ara ara değerlendirmeler yapıyoruz. Bu araçların elimizde klimalar çalıştığı halde ekonomik olduğunun tespiti var. Bize verdikleri 100 km’de 34 litre rakamlarına çok yakın bir yakıt tüketimi var.

Satış sonrası hizmetler konusunda çok iyi niyetli, çok iyi organize olmuş bir ekiple çalışıyoruz. Müşteri memnuniyeti sağladılar diyebiliyorum. Her konuda cevap alabiliyoruz. Şoförlerimize çok iyi eğitim verdiler. Bu eğitimler sonucunda hiç şoför hatası ile karşılaşmadık, araçlar hiç yolda kalmadı diyebilirim. Şoförlerimiz her türlü bilgiyi alabildiklerini söylüyorlar. Melik bey, zaman zaman kendi görevi olmadığı halde bize danışmanlık yapıyor, fikirler veriyor. Başka araçlarda gözüne çarpan bir şey olduğunda bize iletiyor, çok fayda sağlıyoruz.

ESHOT ile ilkler

İlk troleybüs üretimi, 1966 yılında elektrik motorları ve bazı dingil ile şasi parçaları yurtdışından alınarak ESHOT’un atölyelerinde 18 adet üretilmiş ve 1990’lı yıllara kadar çalışmış.

Türkiye’de başka troleybüs üretimi yapan ne özel sektör ne kamu sektörü var. Sadece İstanbul’da 1967 de 1 adet troleybüs üretildiği bilgisine internet ortamında ulaştık. Midibüs türü araç üretimi de o yıllarda 50 adet üretilmiş ve 70’li yılların ortalarına kadar kullanılmış. Daha sonra 1982’de Türkiye’de  ilk körüklü otobüs üretilmiş, 1991’e kadar olan süreçte 43 körüklü üretilmiş. 2010 yılında ilk otobüs sürücüsü simülatörü de ESHOT tarafından satın alınmış.  ESHOT’un ayrıca lisanslı ileri sürüş tekniklerinin verilebildiği lisanlı bir sürüş pisti de bulunuyor.

Toplu ulaşım araçları maketleri

ESHOT’un dünya üzerinde tek olduğu konulardan biri de toplu ulaşım maketleri olduğunu belirten Yetmen, “Bizde otobüslerin 1/10 ölçeğine göre üretilmiş maketleri var. Dünyada bu kadar zengin bir koleksiyon yok diye düşünüyorum. Bugüne kadar 22 toplu ulaşım aracının maketi yapıldı. Bunlar atlı arabadan tutun, atlı tramvay, elektrikli tramvay, troleybüs, körüklü otobüs ve otobüslerden oluşuyor. Bu sayı giderek artacak ve bir ulaşım müzesi oluşturacağız. 1984 yılında İstanbul’dan satın aldığımız bir troleybüsü revizyondan geçirdik, müzede maketlerle birlikte sergileyeceğiz” dedi.

Çalışan memnuniyeti

Çalışan memnuniyetini sağlamaya da çok önem verdiğini ifade eden Yetmen, “Mesleğimi severek yapıyorum ve insan odaklı olmayı gayret gösteriyorum. İnsanlarla çok iyi ilişki kurmaya çalışıyorum. Önemli olan sorunları çözmek, daha iyi şartlar sağlamak. Hep içlerinde olduğum için, onlarla aynı havayı soluyayım onlar beni yanlarında görsünler, bir aile havası içinde biraz sempati, teşvik olsun istiyorum. Verimlilik yükselsin, zamandan kazanalım, araçlar daha bakımlı olsun ve idare daha az para harcasın hedef bu.

Toplu ulaşıma destek

İbrahim Yetmen’in en büyük isteği ise toplu ulaşımın desteklenmesine yönelik düzenlemelerin yapılması: Biz masrafı çok olan bir sektörüz. Toplu ulaşımda akaryakıtın ÖTV’siz verilmesi, yedek parçadan ve biletlerden alınan KDV’nin kaldırılması büyük katkı sağlar. Toplu ulaşım desteklendikçe, hem yollarımız rahatlar, hem çevre kirliliğimiz azalır.

İBRAHİM YETMEN

1958 İzmir Doğumlu İbrahim Yetmen 1981 yılında Ege Üniversitesi Makine Fakültesini bitiriyor. İbrahim Yetmen’in ilk iş süreci ESHOT oluyor. 32 yıllık ESHOT geçmişinde 1992 yılından beri atölye müdürlüğü ve değişik birimlerde müdürlük yapan Yetmen,  Türkiye’de ilk üretilen körüklü otobüsün proje ve geliştirme çalışmalarında sorumlu mühendis olarak emeğim var. Yapı Tesisleri Dairesi Başkanlığı ile Makine ve Malzeme İkmal Dairesi Başkanlığı’nın ardından Yetmen 1.5 yıldır Araç Bakım Onarım Dairesi Başkanlığı’nı yürütüyor.

ESHOT Temsa Servisi

Servis yöneticiliğini Melik Üçgül yapıyor. 250 m2’lik bir alanda 4 kanal bulunuyor. 20 personelle iki vardiya halinde hizmet veriliyor. Yol yardım ekipleri de mevcut. 98 bin km’ye ulaşan araçlar var.