Tarihin Tanıkları Yollardan Çekildi

İETT, başta İstanbullular olmak üzere İstanbul’a yolu düşen herkesin anılarında özel bir yer tutan; filmlerde, reklamlarda, kitaplarda, afişlerde ve insanların özel fotoğraflarında milyonlarca defa kareye giren IKARUS ve MAN marka otobüsleri hizmet dışına aldı. 2012 yılı itibariyle filosunda bulunan eski model araçları servis dışına ayırmaya başlayan İETT, ilk aşamada 1004 adet IKARUS ve 326 adet MAN marka otobüsü hizmet dışına aldı. 2013 yılı başlangıcından itibaren devam eden filo yenileme çalışmalarına paralel olarak, İstanbul yollarında seferlerine devam eden IKARUS ve MAN otobüslerin tamamı geçen yılın sonunda yollardan çekildi.

İkarus’un serüveni 1957 yılında alınan bir araç ile başlamıştı

İstanbul’un sokak ve caddelerinde seferlerini sürdürürken şehrin on yıllar içindeki hızlı gelişimine tanıklık eden ve milyonlarca insanı taşıyan IKARUS marka otobüslerin İETT’ye ilk giriş yılı 1957 yılında alınan bir araç ile başlamıştı. Daha sonrasında 1979-80 yıllarında Macaristan’da üretilen İkarus marka araçların alım ihalesine çıkılarak 305 adet Ikarus-Z260 (Solo) ve 190 İkarus Z280 (Körüklü) İETT filosuna katılmış, IKARUS marka otobüslerin İstanbul yollarındaki uzun soluklu hizmet öyküsü devam etmişti. 1991-1994 yılları arasında yapılan ihalelerde ise 1404 adet İkarus daha İETT filosuna katılmıştı. İETT, söz konusu alımların ihalesine çıkarken, pazarlığı dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen yapmış, otobüsleri ise Macaristan’dan İETT şoförleri teslim almıştı.

İkaruslar Kefalet anlaşmasıyla alınmıştı

1979-80 yıllarında filoya dahil edilen İkarus marka otobüslerin ilginç bir alım öyküsü var: Türkiye’nin döviz sıkıntısı yaşaması ve kredibilitesinin yetersiz olması sebebiyle hiçbir otobüs firması İETT’nin alım ihalesine teklif vermemişti. Macaristan ise peşin alım şartıyla ihaleye gireceğini bildirmişti. Merkez Bankası ile Macaristan Milli Bankası arasında yapılan pazarlıklar sonucunda otobüslerin alımı gerçekleştirildi. Yapılan kefalet anlaşması ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi İkarus marka otobüsleri alırken, Macaristan da karşılığında Türkiye’den pamuk, tütün, yaş meyve ve sebze almıştı. Yani teslim edilen otobüsler karşılığında Macaristan, Türkiye’den çeşitli ürünler almıştı. 1992 ve 1994 yılları arasında yapılan alımlarda ise bu anlaşma iptal edilmiş ve banka kredisiyle 1404 adet İkarus otobüs İETT’ye teslim edilmişti. 80’li yıllarda alınan otobüsler ise İstanbul’dan Macaristan’a giden şoförler ile getirilmişti. Yaklaşık 1500 km’lik yol, 20’şerli konvoylar halinde kat edilmişti.

Yeşilçam filmlerinin birçok sahnesinde görünen, 1950’li yıllardan günümüze birçok kuşağın hafızalarında yer tutan IKARUS ve MAN marka otobüslerden bazıları, Anadolu’da ihtiyacı olan belediyelere verilirken, 40 adet İkarus marka solo otobüs te İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü ortak projeler kapsamında Liberya, Çad Cumhuriyeti ve Monrovia Belediyesi’ne bağışlanacak. Bazıları ise ilerideki yıllarda kurulması planlanan İETT Müzesi’nde eski ve yeni kuşakların ziyaretine sunularak tarihi görevlerine devam edecekler.