"Akıllı Kavşak"lar Geliyor

Dünyanın pek çok gelişmiş kentinde uygulanan akıllı, çevreci, engelli dostu “Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi”ni Türkiye’de ilk kez İzmir’de devreye almak isteyen Büyükşehir Belediyesi, bu yeni trafik sistemini hayata geçirmek için yaptığı ihaleyi yaşanan uzun ve zorlu süreçlerin ardından sonuçlandırma aşamasına getirdi. İhaleyi kazanan Çek Cumhuriyeti’nden AZD Praha S.R.O. - Cross Zlın A.Ş. ortaklık girişimi, Büyükşehir Belediyesi tarafından sözleşmeye davet edildi.
Süreç nasıl işledi?
İzmir Büyükşehir Belediyesi, “Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Yapılması” için “Pazarlık Usulü” ile 06 Ağustos 2012 tarihinde ihale gerçekleştirdi. İhalede 7 firma yeterlik başvurusunda bulundu. 3 aşamalı gerçekleştirilen ihalede 4 Nisan 2013 tarihinde 3 firmanın katılımıyla son teklifler alındı ve ihale 21 Haziran 2013’te karara bağlandı. Hemen ardından ise diğer katılımcı firmalar tarafından Kamu İhale Kurulu (KİK)’e itiraz başvuruları yapıldı. Bugüne kadar kararlarla ilgili toplam 10 kez KİK’e itirazen şikayette bulunuldu ve İzmir Büyükşehir Belediyesi düzeltici işlemler yaptı. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 22 Mayıs 2014 tarihli son düzeltici işlem kararına yapılan itiraz 9 Temmuz 2014 tarihinde KİK tarafından reddedildi. KİK’in bu kararıyla birlikte ihale AZD Praha S.R.O. - Cross Zlın A.Ş. ortaklık girişiminde kaldı. KİK kararını alan İzmir Büyükşehir Belediyesi, ön mali kontrolden sonra söz konusu firmaya sözleşmeye davet yazısını gönderdi.
Yakıt sarfiyatı azalacak
“Akıllı Trafik Yönetim Sistemi” ile kent içi trafikte “devrim gibi” bir uygulamaya hazırlanan İzmir Büyükşehir Belediyesi, sistemi 720 günde kente kazandıracak. Akıllı trafik yönetim sisteminde kavşaklar ve otoparklar, yaklaşık 700 kameranın kullanılacağı akıllı sistem ile yönetilecek. Kırmızı ışık, hız ve park ihlalleri, kurulan kameralar ile elektronik olarak denetlenecek. Kameralar ve sensörler aracılığıyla elde edilen trafik yoğunluk bilgeleri; cep telefonu, internet, oluşturulacak çağrı merkezi ve TV-radyolar aracılığıyla vatandaşların kullanımına sunulabilecek. Bu sayede hangi güzergahların daha yoğun olduğu bilgisine kolaylıkla ulaşılabileceği için vatandaşlar güzergah seçimi yapabilecek. Yeni sistem sayesinde seyahat süreleri kısalırken yakıt sarfiyatı da azalacak. Değişen teknolojilere göre geliştirilmeye açık ve en ileri teknolojileri kullanan bu yeni sistem, ayrıca engelli vatandaşların yaya geçişlerini daha rahat ve güvenli kullanmaları için “konuşan yeni yaya geçiş sistemi” de oluşturacak. 
Akıllı kavşaklar
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kuracağı bu sistemde, yeraltına döşenen manyetik sensörler yardımı ile kavşaklara giren ve çıkan araçlar sayılabilecek. Yoğunluk bilgilerine göre sinyalize kavşak süreleri (yeşil, kırmızı ve sarı ışık) otomatik olarak sistem tarafından ayarlanacak. Bu sayede kavşaklardaki bekleme süreleri kısalacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi sorumluluk alanında bulunan toplam 402 adet sinyalize kavşağın tamamı, oluşturulacak Trafik Kontrol Merkezi’ne bağlanacak. Sistem, artan ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak başlangıç itibariyle en az 900 kavşak kapasiteli olacak.

Kent içinde belirlenen güzergahlarda kurulacak 110 adet Trafik İzleme Sistemi ile trafik akış ve yoğunluklarının kentli tarafından da izlenebilmesi, kural ihlallerinin gözlenerek kontrol altına alınması, merkezi olarak arıza tespiti ve arızaya en kısa sürede müdahale gibi faydalar sağlanacak.
Trafik ölçüm kameraları ve sensörler
Yeni sistem ile kent içindeki belirli noktalara 145 adet trafik ölçüm kamerası ve 64 adet trafik ölçüm sensörü yerleştirilecek. Kamera ve sensörler ile elde edilen bilgiler, Trafik Kontrol Merkezi tarafından değerlendirilerek sürücülerin hizmetine sunulacak. Sürücüler güncel trafik bilgilerine cep telefonu, internet, radyo-TV, ışıklı panolar ve çağrı merkezi aracılığıyla anında ulaşabilecek. 

Kurulacak sistem ile oluşturulacak Trafik Yoğunluk Haritaları üzerinden; trafik yoğunluğu ve hızları, seyahat süreleri, otopark, hava ve yol durumu gibi bilgileri canlı olarak takip edilebilecek. Ayrıca yeni sistem ile vatandaşlar, otoparkların doluluk oranı bilgileri baz alınarak uygun olan otoparklara yönlendirilebilecek. 
Elektronik trafik denetleme sistemi
Sistem içinde kurulacak “Elektronik Dentleme Sistemi” sayesinde kırmızı ışık, hız ve park ihlali yapan araçlar, 163 adet tesbit sistemi, kameralar ve sensörler aracılığıyla otomatik olarak tesbit edilirken, 12 güzergaha kurulacak Hız Koridoru Sistemi sayesinde de kent içinde belirlenen güzergahlarda araçların ortalama hızlarının bir koridor boyunca ölçülmesi sağlanacak ve hız kurallarını ihlal eden araçlar tespit edilebilecek. 
Ayrıca yine sistem içinde 116 noktada Park İhlal Tespit Sistemi kurulacak. Bu sistemle kent içinde belirlenen güzergahlarda park kurallarını ihlal eden (kaldırım üstü park, ikinci sıra park, sol şerit park, durak önü park, yaya geçidi üstü park, yangın musluğu önü park vb.) araçlar tespit edilecek. Belirlenen güzergahlar kameralar ile sürekli gözlem altında tutularak park kurallarını ihlal eden araçların plakalarını içeren görüntüleri alınacak. 
Anında müdahale imkanı
Kent içinde belirli noktalara yerleştirilecek trafik izleme kameraları aracılığıyla trafik görüntüleri canlı olarak Trafik Kontrol Merkezi’ne iletilecek ve olağandışı durumlarda anında müdahale imkanı kazanılacak. 
Toplu ulaşıma öncelik
Tam Adaptif Trafik Yönetim Sistemi sayesinde, kent içersinde kullanılmakta olan 1500 otobüs, 100 ambülans ve 164 itfaiye aracı ile yaşama geçirilecek olan (tramvay) toplu ulaşım araçlarının kent trafiğine uyumu sağlanarak toplu ulaşım araçlarına öncelik veren bir trafik yönetimi de gerçekleştirilecek.
Yayalaştırılmış bölge yönetimi
Yayalaştırılmış bölgelerin denetimi yine kameralı sistem ile sağlanacak. Böylece yayalar kendilerine ayrılan bölgelerde daha rahat dolaşım sağlayabilecek. Bu sistem ile Kemeraltı, Kıbrıs Şehitleri Caddesi, Kordon ve Mimar Kemalettin Caddesi yaya yolları otomatik olarak denetlenecek. 

Görme engellilere yönelik yaya geçiş sistemi 
Sinyalize kavşaklarda sinyal direğine monte edilecek bir sistem ile engelli yaya geçişleri düzenlenecek. Görme engelli yaya, karşıya geçiş düğmesine bastığı zaman cadde ismini, kavşağın şeklini, geçiş sürelerini ve bu kavşakta bulunan trafik lambaları ile ilgili bilgileri sesli olarak alabilecek. Bu kapsamda toplam 61 sinyalize kavşağa 182 adet sesli yaya butonu monte edilecek.
Sistem neler kazandıracak?
Sistemin devreye girmesiyle seyahat ve kavşaklarda bekleme süreleri kısacalak. Ayrıca yeni sistem, yol kapasitelerinin yüksek verimde kullanılması, sürücü ve yaya trafik güvenliğinin artması, emisyon salınım oranlarının düşürülmesi, yakıt ve yedek parça harcamalarının azaltılması, trafik akış ve yoğunluklarının kentli tarafından da izlenebilmesi, kural ihlallerinin gözlenerek kontrol altına alınması ile merkezi olarak arıza tespiti ve arızaya en kısa sürede müdahalenin sağlanması gibi faydalar sağlayacak.