Öncelikle Amerikan dolarının yükselmesi sonucu akaryakıt fiyatlarında gerçekleşen artışlar kentiçi ulaşımda özel halk otobüsü işletmeciliğini olumsuz etkilemeye devam etmektedir. 2017 yılının başlarından itibaren Kasım ayı sonlarına gelinen şu günlerde motorin fiyatlarında 60 kez değişikliğe gidilmiş bulunulmaktadır.
Öncelikle Amerikan dolarının yükselmesi sonucu akaryakıt fiyatlarında gerçekleşen artışlar kentiçi ulaşımda özel halk otobüsü işletmeciliğini olumsuz etkilemeye devam etmektedir. 2017 yılının başlarından itibaren Kasım ayı sonlarına gelinen şu günlerde motorin fiyatlarında 60 kez değişikliğe gidilmiş bulunulmaktadır.
Türkiye’nin batısından doğusuna, kuzeyinden güneyine seçilen bazı illerde yaşanan motorin fiyatları aşağıya çıkarılmıştır.
İl 03.01.2017 11.11.2017
Edirne 4,59 TL 5,06 TL
İstanbul 4,59 TL 5,06 TL
Manisa 4,61 TL 5,10 TL
Kayseri 4,64 TL 5,13 TL
Erzincan 4,66 TL 5,13 TL
Gaziantep 4,62 TL 5,11 TL
Van 4,80 TL 5,29 TL
Tablo analiz edildiğinde ortalama % 10,6 oranında bir artış yaşandığı görülmektedir.
Kentlerde toplu taşıma hizmeti sunan özel halk otobüsü yolcu taşıma ücret tarifelerinde bir önceki yılın değerleri üzerinden yapılan düzenlemeler, motorin artışları nedeniyle etkisini yitirmiş durumdadır.
Sosyal politikalar gereği yolcu taşıma ücretlerinde belediyelerin kolay zam yapamaması sonucunda da mağdur olan özel halk otobüsü işletmecileri olmaktadır. Çünkü yolcu gelirleri ile sağlanan aylık cironun % 40’ı akaryakıta harcanmaktadır.
Ayrıca akaryakıt zamları dolaylı vergiyi de artırmaktadır. Motorin litre ücretlerinin % 60’ı vergi olarak alınmaktadır. Akaryakıt üzerindeki ağır vergi yükünün azaltılması, hafifletilmesi beklenirken tam tersinin gerçekleşmiş olması mağduriyetleri yoğunlaştırmaktadır.
İşletme gelirlerinin önemli bir bölümünü oluşturan motorin giderlerindeki artışların, özel halk otobüsü işleticisi esnafın sürdürülebilirliğini tehdit etmeye başladığı rahatlıkla ifade edilebilir. Bu nedenle belediyeler tarafından yolcu taşıma ücret tarifelerinde yeni düzenlemelere gidilmesi zorunlu görülmektedir.
Diğer taraftan bazı ücretsiz yolculukların karşılığı olarak merkezi bütçeden özel işleticilere sağlanan aylık gelir desteği halen 2015 değerleri üzerinden ödenmektedir. Bu hakkaniyetli bir durum değildir. Toplam yolculuklar içerisinde ücretsiz yolculukların oranı değişik illerde % 15 ile % 40 arasında seyretmektedir. 2015 değerleriyle verilen rakamlar bu yolculukların ancak üçte birinin karşılığıdır.
Hem ücretsiz yolculukların yoğunlaşması, hem de yüksek motorin ücretleri ile sosyal devlet hedefi ve politikalarının sürdürülmeye çalışılır olması tartışmaya açık bir gerçektir.
Ülke genelindeki belediyelerimizin büyükşehirlerde, illerde, ilçelerde toplu taşıma hizmeti sunan özel halk otobüsü işletmelerini, motorin artışlarına karşı koruyacak idari düzenlemeleri yapmaları beklenmektedir. Saygılarımızla.
Yorum Yazın