Sistematik Yapılanmaya Gidilmeli

Halk Ulaşım Dergisi Ocak 2024 Sayısı >> Tıkla İndir

İstanbul’da dönüşüm şart! 5 şirket, 3 kooperatif ve 1 Oda ile oluşan çok başlılık karmaşaya zemin kuruyor. Sektörel dönüşüm için sistematik yapılanma gerekiyor. Nasıl ki ÖTİS, İETT ve İBB için doğru bir dönüşümse halk otobüslerin dönüşümü için de sistematik bir düzenleme gerekli. Sektörümüz dönüşüm ile fayda ve ivme kazanacaktır.

Mevcut yapılar 40 yıl öncesine dayanıyor. Zamanın koşulları gereği böyle lokal şirketlere ihtiyaç vardı ve bölgesel yöneticilere de. Lakin günümüzde artık gerekliliği sorgulanır oldu. Hepimiz halk otobüsüyüz ve bir sistem dahilinde çalışıyoruz. Böyle çok başlı şirket yapısına aslında artık gerek yok. Her bölgeden yönetici ve 9 farklı yönetim yapısı sektöre uzun vadede zarar bile verir. Nasıl ki İBB ve İETT ulaşımda verimlilik için ÖTİS’i inşa etti ise biz de yapısal dönüşümler artık sağlamalıyız. Toplam faydaya odaklanıp maliyetleri düşürmeye ve hızlı karar almayı sağlamalıyız. Hedefimiz esnafımızın daha fazla kazanması olacaksa şirket ve bölge düzeninden sıyrılmalıyız.

İstanbul’a 2 Şirket 1 Kooperatif

Şuan Avrupa yakasında 3, Anadolu yakasında 2 şirket ayrıca 3 tane de kooperatif mevcut. Bunların dışında ki ufak kooperatif ve dernekleri saymıyorum bile. Esnaf Odası’nı da saydığımızda 9 büyük yapıdan bahsediyoruz. Oysaki bunca yapı ve 100’ü bulan yönetici sayısı ile bunların merkezleri sektörel bir maliyettir. Hepsinin tek olması zordur doğru. Ancak Avrupa Yakasını 1 şirket, Anadolu Yakasını 1 şirket yapabiliriz. Keza 3 kooperatifi de teke düşürebiliriz. Bunun sağlanması halinde çok daha aktif ve güçlü yapılara kavuşabiliriz. Kurulacak bu şirket ve kooperatif yönetimlerinden seçilecek Oda yönetimi ile de çok daha aktif bir Odamız olacaktır.

Sektörün 2024 yılında odaklanması gereken ana ilke belki de bu olmalıdır. Kısa vadede mümkün olmasa bile şirketleri ortak bir binaya taşıyarak ve şirket yapılanmalarını bu doğrultuda dizayn ederek başlanabilir. Yönetim kurulları 1 başkan 4 başkan vekili olarak yapılandırılabilir. Rapor cevaplama, hakediş hesaplama ve muhasebe yönetimleri yeniden dizayn edilebilir. Araçlara yapılacak takip sistemleri ile gerçek KM hesaplamaları sağlanabilir.

Kimine Ak Kimine Kara

Bugün herkes talepleri işine geldiğine göre yorumluyor. Şirketinin menfaatine ise gözü kapalı imzalıyor. Çok başlılığın sonucu olarak toplam fayda yerine bölgesel çıkarlar öne alınıyor. Bu sebeple aslında tüm sektör kaybediyor. O sebeple artık sistematik bir yönetim sürecine geçmeliyiz.

Esnafımız da görüyor ve şahit oluyordur yapılan konuşmalara. Kimi savunucusu oluyor kimi ise karşısında birçok olayın. Oysa hepimiz halk otobüsçü değil miyiz? Neden kimine göre ak kimine göre kara? Toplam fayda için mi Ak demiş diyen yoksa kendi çıkarları için mi? Artık bunlar sorgulanmalı. Sadece biri dedi diye kara ak olarak görülmemeli.

ÖTİS, Sistematik Yapı İster

İBB ve İETT ÖTİS’i hayata geçirerek büyük bir kazanım ve fayda sağladı. En önemli kazanımı da potansiyeli verimli kullanabilir hale getirmiştir. Daha esnek planlama ve yolcu memnuniyeti sağlamıştır. Mevcut araç parkı ile daha geniş bir alana hizmet sunmuştur. Böylesi bir yapılanma ile İETT gücüne güç katmıştır.

Halk otobüsleri bu süreçte artık çok sistematik yönetim göstermelidir. Hakediş hesaplamalarından sefer planlamalarına kadar işi çok sıkı tutmalıdır. Maddi hatalar ile büyük finansal kayıplar yaşanıyor. Ölü KM’ler, hat uzunlukları, yönetim giderleri iyi hesaplanmalı. Güncelleme süreçleri çok daha verimli yönetilmeli. Bunlar için sistematik bir yapı inşası gerekiyor.

Giderleri Doğru Yönetmeliyiz

Yakıt, lastik, bakım, sigorta gibi önemli gider kalemlerine sahibiz. Kurumsallaşarak bu giderleri daha çok düşürmeliyiz. Şirketimiz olarak bu konuda en avantajlı imkanları esnafımıza sunuyoruz. Ancak bireysel olarak sunulabilecek olan ancak bu kadar.

Rapor – ceza olayı da en önemli giderlerimizden olmaya başladı. “Her şeye ceza” anlayışı gerçekten kabul edilebilir değil. Zaten şoför sıkıntısı yaşıyor sektörümüz. Mevcutları da bu katı kurallar kaçırıyor. Tabi ki gerçekten hatalıya, art niyetliye ceza gerekir fakat bu cezanın da bir sınırı olur. Bugün ana gider kalemlerimiz haline geldi cezalar.

Şoförlerimize düzenli olarak bilgilendirme yapıyoruz. Esnaflarımıza da şirket merkezimizde bölgelerin her birine sunum yaptık. Ancak yine de raporlar çok fazla. Otobüs esnafına rapor yazmak için bu kadar çaba bence biraz fazla. Bu konuda bile şirketler olarak ortak bir karar alamadık.

Güncelleme Rakamı Samimiyeti Gösterecek

Biz idare ile ÖTİS’e imza atarken samimi olduklarını düşündük ve bu zamana kadar da hep yapıcı olduk. ÖTİS için sektör olarak hiçbir zaman fedakarlıktan kaçınmadık. ÖTİS artık 4. yılına giriyor. Bu zamana kadar biz üstümüze düşeni yaptık. Bugünden sonra fedakarlık sırası bence artık idarede.

2024 yılı güncellemesine ben bu gözle bakıyorum. ÖTİS’in 3 ana prensibi olacaktı. Bunlar; değişken maliyet, sabit maliyet ve %50 kar payı. Bugüne kadar bana göre uygulanmadı. Giderlerimiz belli, bakacağız 2024 yılı için verilecek rakam ne olacak. Biz özel bir şey istemiyoruz. Sabit maliyet rakamlarımız ve kar payını verin yeter. Bu sabit maliyet rakamını otobüs işletmeciliği yapan İETT ve İBB bilmektedir. Fazlasında gözü olanın gözü çıksın diyor ve sadece olması gerekeni istiyoruz.