Yanlış Rakam, Şoförsüz Otobüs Demek

Halk Ulaşım Dergisi Ocak 2024 Sayısı >> Tıkla İndir

Pandemiden beri hep yanlış rakamlar ile otobüsün tekerini döndürdük. Kazancımızdan kısarak şoförümüze en iyi rakamı sunmaya çalıştık. Ama tükendik ve artık şoföre bile yetemez olduk. Hayat pahalı, şoförlerimizi kaybetmemek için 2024 yılında doğru ve sürdürülebilir bir rakam artık gerekli.

İstanbul’da toplu taşımanın en önemli aktörlerindendir halk otobüsleri. Halen ana taşıma statüsünde sayılırız. Bu şehrin bir gerçeği hükmündedir otobüs taşımacılığı. En mücavir alanlara kadar kesintisiz hizmet bizler ile sağlanmakta. Ancak bu tekerin dönesi için de gereklilikler var. Bunların en başında ki gereksinim de nitelikli şoför.

Pandemiden bu yana dünyada nedense büyük bir şoför açığı oluştu. Özellikle ağır vasıta şoförlüğünde önemli bir açık var. Hayat pahalılığı ile beraber personel talepleri de doğal olarak arttı. Şuan bir şoför maliyeti otobüsün en yüksek giderlerinden biri oldu. Buna rağmen şoför bulamıyoruz. Bu araçlara sıradan birini şoför olarak alamazsınız. 12 metre uzunluğunda aynı anda 100 yolcu taşımaktadır. Manevrasından frenine kadar özel bir ustalık gerekir.

Muavinlerin kalkmasından beri nitelikli şoför kazanmak zaten zor. Bununla beraber şoförlükte ki en büyük rakibimiz İETT oldu. Nitelikli tüm şoförlerimiz İETT’ye başvuruyor. İşi bildiklerinden ötürü bizim şoförlerimize de öncelik veriliyor. Bu sebeple şuan büyük bir şoför bulma sıkıntısı yaşıyoruz. Benim aracımda çalışan 2 şoförüm İETT’de iş başı yaptı. Bizzat bu sorunu yaşayan biriyim. Sadece ben değil birçok esnaf aynı durumdan muzdarip.

Sektöre Büyük Zarar Verecek

Burada ne şoför ne de İETT suçlu. Herkes daha iyi koşullara gitmek ve her kurum da daha iyi personeli kazanmak ister. Burada biz rakamımız ile ön plana çıkmalıyız. Yani biz İETT’den çok daha iyi maaş sunabilmeliyiz ki şoför bizi tercih etsin. Çünkü biz de iş çok daha zor. Bizim şoförümüzün garajı yok, ulaşım imkanı yok. Aracın bakımı, yıkaması var. Saat kavramı daha zorlu ve dinlenme olanakları da keza. Araçlarımız çok daha fazla İETT tarafından çalıştırılıyor. Açıkçası koşullar zorlayıcı. Bunun karşılığından maaşı da daha iyi olmalı.

Oysa İETT kamu gücü ile şoförüne çok iyi olanaklar ve maaş sunuyor. Buna karşın bizim ödemelerimiz geriden geliyor. Hatta maliyet rakamları olması gerektiği gibi değil! Şoför fazlasını beklemekte haklı ama esnaf da fazlasını sunamamakta haklı. İETT bu araçlardan verimli, güvenli ve konforlu hizmet almak istiyorsa bize olması gereken rakamları sunmalıdır. İşte aksi halde şoför dahi bulamaz duruma geliyoruz.

Nitelikli şoför kazanmak için gerekli olan güncelleme rakamı oluşmalıdır. Biz burada can taşıyoruz. Bu şehrin her bir insanı şoförlerimize emanet. Bu araçlara en iyi şoförleri kazandırmalıyız. Yetişmiş personelini başka sektörlere kaptırmamalıyız.

Maliyetten Kaçılmaz

ÖTİS’i planlarken 3 ana kural benimsendi. Değişken maliyet, sabit maliyet ve kar payı. Sistemin ana unsurlarından olan maliyetler doğru rakamlarda kabul edilmelidir. Aksi halde sistem aksayacaktır. Bugün zaten aksamaya başladı. İşte araç filomuzun yaş ortalaması ortada. Şuan 10 yaşında ki arabaya yeni diyoruz. Oysa geçmişte 10 yaşında ki arabaya biz hurda diye bakardık. Yaş ortalaması otobüslerde 5’ti. Esnaf artık aracını yenilemiyor. Demek ki bir yerde aksaklık var. Bu şoförde de aynı. Önceden halk otobüslerinden şoför eksik olmazdı. Ama bugün şoför bulamıyoruz. Bu giderlerden kaçınmak doğru değil.

Şoför sorunu benim için gerçekten çok önemli. Bu işin ana sebepleri idare tarafından da iyi tahlil edilmeli. Sorun para mı, çözülmeli. Çalışma süreçleri mi kötü, iyileştirilmeli. Raporları mı, doğru bir şekilde ele alınmalı. Yani her açıdan iyi tahlil edilmeli.

2024 Güncellemesi Bekletilmemeli

Sektöre bir güvensizlik hakim. Bu güvensizlik bile şoför kayıplarına sebep oluyor. Ocak ayını yaşamaya başladık bile. Şuan ne kadara çalıştığımızı bilmeden her gün aracımızı sefere çıkarıyoruz. Önümüzde bir seçim var. Herkesin hatırlandığı böylesi dönemde dahi unutulmuş olmayı istemeyiz. Yapılan iş ve maliyetleri belli. Bir an önce hakkaniyetli bir teklif ile masaya oturmak istiyoruz.

Yeni bir yıla başladık. Biz de bu yılı temiz bir sayfa olarak görmek isteriz. İstanbul’da 3000 halk otobüs esnafı ve 6000 civarı çalışanı şuan İBB’den kendilerini de görmesini bekliyoruz. Fazlasında sektör olarak hiç gözümüz olmadı. Gerçek maliyetler ele alınarak bir rakam belirlensin istiyoruz. Yeni yıla hangi rakamla çalışacağımızı bilmek bizim de hakkımız. Sürecin uzatılmadan bu İBB Meclisi’nde ele alınması tek beklentimizdir.

Doğru rakamlar ile yapılacak güncelleme sektöre güven aşılayacaktır. Bu güven ile esnaflarımızın da özellikle araç alımı için yatırımları başlayacaktır. Şuan araç filosu gerçekten eskidi. Bu araçların artık hizmetin sürmesi için değişmesi şart. Değişim için de kazanç sunan rakamlar gerekli. Bugünkü kazanlar ile teker zor döner, değişimse hayal. 2023 yılında sadece 27 adet halk otobüsü İstanbul’da 0 araç olarak değişti. Onlarda genelde yüksek modeli araçların değişimiydi. Geçmişte ayda sadece 27 ve üzeri otobüs değişirdi.

İstanbul’a Gerekli!

Bu taleplerin hepsi aslından İstanbul için. İstanbul halkına hizmet için gereksinimlerden bahsediyoruz. Yeni otobüs, kaliteli şoför esnaftan öte vatandaşa gerekli. Halk otobüsleri geçmişinden gelen birikimi ile bu işi en iyi yapandır. bu maliyetler ise olmazsa olmazdır. Ne bedavaya otobüs alınır, ne şoförsüz araç yürütülür, ne de yakıtsız teker döner. Sektörün beklentisi çok net; doğru rakamlarda yapılacak sözleşme ile zamanında ödeme.